بیماری لوپوس و زمینه های ژنتیکی

دانشمندانی که ژنتیک لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) را مطالعه می کنند، مقدار زیادی از این بیماری، افرادی که به آن مبتلا می شوند و علت آن را بیان می کند. با این حال، هنوز چیزهای زیادی برای آموختن باقی مانده است. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید تا به طور کامل در اینباره توضیح دهیم.

لوپوس چیست؟

لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن شما به اندام های سالم بدن حمله می کند انگار یک عامل عفونی هستند (به عنوان مثال، یک ویروس یا باکتری). علائم می تواند شامل التهاب، درد مفاصل، خستگی شدید و بثورات پروانه ای شکل در بینی و گونه ها باشد. SLE تنها یک نوع از این بیماری است، اما معمولاً وقتی افراد به لوپوس مراجعه می کنند منظور همین بیماری است.

ژن های دخیل در بیماری لوپوس

تصویر ژنتیکی لوپوس هنوز کامل نیست، اما دانشمندان بیش از 60 ژن را شناسایی کرده اند که معتقدند بر خطر ابتلا به SLE در افراد تأثیر می گذارد. به طور خاص، مطالعات نشان داده است که دسته ای از ژن ها به نام ژن های پیچیده اصلی سازگاری بافت (MHC) با لوپوس ارتباط دارند. عملکرد ژن های MHC شامل موارد زیر است:

• ایجاد واکنش سیستم ایمنی بدن به عوامل عفونی خاص
• ایجاد نوعی پروتئین که پاسخ التهابی سیستم ایمنی بدن را برطرف می کند

چندین ژن دیگر که با ژن های MHC و پاسخ ایمنی کار می کنند نیز در بیماری لوپوس نقش دارند. آنها دستورالعمل هایی را برای تولید پروتئین هایی به سلول ها می دهند که با موارد زیر سروکار دارند:

• ارسال سیگنال به سیستم ایمنی بدن
• شناسایی و وابستگی خود به عوامل عفونی
• اختلال در عملکرد گیرنده های سلولی در سیستم ایمنی
• عملکرد و توسعه سلول های B و سلول های T ( گلبول های سفید خون که برای ایمنی مهم هستند) و برخی آنتی بادی ها 
• ترشح سلول های التهابی به نام سایتوکاین
• تولید برخی از آنتی بادی های خاص ، از جمله دو مورد به نام های anti-ro و anti-la 
• افزایش فعالیت سیستم ایمنی 

برخی از پروتئین های مرتبط با این ژن ها در شرایط خود ایمنی و التهابی متعددی دخیل و ممکن است برای به عنوان شاخص این بیماری آزمایش می شود، از جمله: 

• پروتئین واکنشی C
• فاکتور نکروز تومور α (TNF-α)
• اینترلوکین 10 (IL-10)

هر یک از سلول ها، گیرنده ها و موادی که تحت تأثیر این ناهنجاری های ژنتیکی قرار گرفته اند، بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر موثری می گذارد که به خودایمنی لوپوس کمک می کند. از آنجا که برخی از این عوامل در سایر بیماری های خود ایمنی نیز دخیل هستند، می توان توضیح داد که چرا بسیاری از افراد بیش از یک مورد دارند.

لوپوس مونوژنیک چیست؟

اعتقاد بر این است که اکثر موارد لوپوس ناشی از تغییرات در چندین ژن (به نام پلی ژنیک) است، اما برخی از آنها با جهش های منفرد همراه هستند که به آن تک زایی می گویند. در حالی که تعداد قابل توجهی از ژن ها ممکن است SLE شود. شایع ترین جهش های تک ژنی، کمبود مکمل نامیده می شود.  گروهی از پروتئین ها به نام پروتئین های مکمل پس از حمله سیستم ایمنی بدن، وظیفه پاک سازی مهمی را بر عهده دارند. این کمبود به این معنی است که این پاکسازی به درستی انجام نشده است، که شبکه مولکول هایی را پشت سر می گذارد که می تواند به بافت های شما آسیب برساند. پروتئین مکمل نیز ممکن است کمک در تولید سیتوکین. یکی دیگر از علل تک زایی جهش در ژنی به نام PRKCD (برای پروتئین کیناز c-δ) است. کمبود این جهش باعث ایجاد مقادیر بیش از حد سلول های T می شود و باعث می شود سلول های B سیگنال های نامناسبی به سیستم ایمنی بدن ارسال کنند. اعتقاد بر این است که چند جهش شناخته شده دیگر باعث ایجاد لوپوس تک زا می شوند. صرف نظر از علت، نتیجه نهایی فعالیت خود ایمنی در برابر اندام ها است. لوپوس منوژن تصور می شود نادر است و اغلب با مشخصه: 

• شروع زودرس، معمولاً قبل از 5 سالگی
• شدت بیماری بیشتر
• آسیب کلیه
• درگیری سیستم عصبی مرکزی

اپی ژنتیک

در حالی که به نظر می رسد جهش های ژنتیکی نقش مهمی در توسعه SLE ایفا می کنند، محققان معتقدند که آنها کل ماجرا را بیان نمی کنند. تا حدی، این باور بر اساس یافته های دوقلوهای یکسان است. هنگامی که یکی از دوقلوها به این بیماری مبتلا می شود، احتمال ابتلا به دیگری نیز کمتر از 60 درصد است. اگر لوپوس واقعاً یک بیماری ژنتیکی بود، این درصد بیشتر می شد.

از آنجا که بیش از 40 درصد از دوقلوهای همسان در هنگام دوقلو شدن خود دچار لوپوس نمی شوند، این احتمال وجود دارد که نوع دیگری از تأثیر ژنتیکی که پس از تولد رخ می دهددر اینجا نقش داشته باشد. این تأثیر ژنتیکی را اپی ژنتیک می نامند.

شما با جهش های ژنتیکی متولد شده اید، اما تغییرات اپی ژنتیکی می تواند در طول زندگی شما رخ دهد و تحت تأثیر شرایط محیطی (مانند آلودگی یا عفونت) یا عوامل سبک زندگی (مانند رژیم غذایی و سیگار کشیدن) است. خود DNA تغییر نمی کند، اما جنبه های مختلف آن ممکن است “روشن” یا “خاموش” باشد تا ژن های شما دستورات متفاوتی به سلول های شما بدهد. تحقیقات نشان می دهد که چندین مکانیسم اپی ژنتیک در بیماری لوپوس کار می کند، از جمله:

• بیان بیش از حد ژن های تنظیم کننده سلول های T و دیگر سلول های کلیدی ایمنی 
• تغییرات در ژنهای مرتبط با سایتوکاین
• تغییرات میکرو RNA مربوط به سیستم ایمنی و عملکرد کلیه 

برخی تغییرات اپی ژنتیکی به عنوان نشانگرهای زیستی برای کمک به تشخیص لوپوس ، نظارت بر فعالیت بیماری و ارزیابی خطر آسیب اندام پیشنهاد شده است. با این حال، تا کنون، هیچ یک از آنها شواهد کافی برای پذیرش توسط جامعه پزشکی در پشت خود ندارند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره بیماری های متابولیک ژنتیکی

انواع لوپوس

SLE شایع ترین نوع لوپوس است. موارد دیگر عبارتند از:

• لوپوس پوستی
• لوپوس ناشی از دارو
• لوپوس نوزادان

نفریت لوپوس یک نوع لوپوس نیست. بلکه یک عارضه SLE است که شامل بیماری کلیوی می شود.

شیوع لوپوس در خانواده ها

لوپوس تمایل به دویدن در خانواده ها دارد. شواهد در مورد آن تا حد زیادی حکایت آمیز بود ، اما محققان برخی گرایش های ارثی را کشف کرده اند، هرچند بدون الگوی مشخص. بر اساس بنیاد لوپوس آمریکا: 

• بیست درصد افرادی که مبتلا به لوپوس هستند، در برهه ای از زمان، والدین یا خواهر و برادر مبتلا به لوپوس خواهند داشت.
• حدود 5 درصد از کودکان متولد شده از والدین مبتلا به لوپوس به این بیماری مبتلا می شوند.
• در افرادی که در سابقه خانوادگی خود لوپوس ندارند ، سایر بیماری های خود ایمنی بیشتر محتمل هستند.

با این حال، لوپوس به طور کلی به طور مستقیم به ارث نمی رسد. در بیشتر مواقع، افراد مستعد ابتلا به ژنتیک هستند جهش یا مجموعه ای از جهش ها که خطر ابتلا به SLE را در آنها افزایش می دهد. هرچند همه کسانی که دارای این ویژگی های ژنتیکی هستند به لوپوس مبتلا نمی شوند. احتمالاً از برخی شرایط محیطی و هورمونی، احتمالاً از طریق تغییرات اپی ژنتیکی، برای ایجاد خود بیماری استفاده می‌شود.

پیش بینی و پیشگیری از لوپوس

از اوایل دهه 2000، به لطف تعیین توالی ژنوم انسان، تحقیقات بیماری لوپوس با سرعت فوق العاده ای در حال انجام است و محققان چیزهای زیادی را آموخته اند، که در حال حاضر منجر به استراتژی های درمانی بهتر برای زیرگروه های مختلف این بیماری شده است. 

با این حال، محققان هنوز نتوانسته اند تغییرات ژنتیکی یا اپی ژنتیکی کافی را برای کشف اسرار باقی مانده لوپوس شناسایی کنند. هنگامی که آنها را انجام دهد، کارشناسان بر این باورند که آنها را قادر به پیش بینی:

• چه کسانی مستعد ابتلا به SLE هستند.
• چه کسی به احتمال زیاد به این بیماری مبتلا می شود.
• چقدر احتمال دارد بیماری آنها شدید باشد.
• کدام درمان ها به احتمال زیاد برای آنها موثر است.

هنگامی که پزشکان بتوانند پیش بینی کنند چه کسانی احتمال ابتلا به لوپوس را دارند ، ممکن است بتوانند برای تأخیر یا حتی جلوگیری کامل از آن اقداماتی انجام دهند. در افرادی که این بیماری را ایجاد می کنند، یک برنامه درمانی هدفمندتر می تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند، که می تواند افراد را از تجربه ناتوانی، کاهش کیفیت زندگی و عوارض کشنده ای که در حال حاضر با لوپوس اریتماتوز سیستمیک و نفریت لوپوس همراه است، محافظت کند.